Τσίκνισμα στο τζάκι, κάτω στο χωριό. Η ΤΣΙΚΝΟΠΕΦΤΗ.
Σηµαντικό κεφάλαιο του λαϊκού µας πολιτισµού αποτελούν τα έθιµα, που πλαισιώνουν τις ηµερολογιακές γιορτές και τις εποχές του χρόνου.
Πολλά απ' αυτά έχουν αρχαία ή και αρχέγονη καταγωγή, άλλα προέρχονται από το εκκλησιαστικό τελετουργικό και άλλα γεννήθηκαν σε χρόνους σχετικά νεότερους από κοινωνικές ή άλλες ανάγκες.
Όπως και τ' άλλα έθιµα, έτσι και τα γιορταστικά είναι στενά δεµένα µε τον άνθρωπο και τον τρόπο ζωής του, γι' αυτό µε το πέρασµα του χρόνου µπορεί να αλλάζουν µορφή και περιεχόµενο, να ατονούν ή και να σβήνουν.
Στους καιρούς µας, µε τη γενικότερη υποχώρηση του λαϊκού πολιτισµού, αρκετά από τα έθιµα αυτά έχουν χαθεί ή µεταβληθεί, µένουν όµως ακόµη και πολλά αναλλοίωτα. Αλλά και όσα έχουν ατονήσει ή υποχωρήσει, δεν παύουν να αποτελούν ζωηρή ανάµνηση ενός όχι µακρινού παρελθόντος και να οδηγούν σε καιρούς, που η όλη εθιµολογία διαφοροποιούοε έντονα τις γιορταστικές από τις άλλες µέρες του χρόνου.
Οι Απόκριες αποτελούν παντού περίοδο χαράς και διασκέδασης. Παλαιότερα ο ερχοµός τους αναγγελλόταν µε πυροβολισµούς ή µε κάποιον άλλο εντυπωσιακό τρόπο. Στην περιοχή Π.χ. της Αργολίδας, µπαίνοντας το Τριώδιο, άρχιζαν να χτυπούν ταµπούρλα, ενώ στη Γορτυνία και σ' άλλα µέρη φώναζε δυνατά ο κήρυκας ότι έρχονται οι Απόκριες και όποιος δεν έχει θρεφταρι να αγοράσει.
Από τη συνήθεια αυτή να προσφωνούν, δηλαδή να διαλαλούν ότι πλησιάζουν οι Απόκριες, η πρώτη εβδοµάδα του Τριωδίου λέγεται Προφωνή ή Προφωνισμένη.
Η δεύτερη εβδοµάδα λέγεται Κρεατινή, επειδή η Κυριακή της έχει καθοριστεί ως Απόκρεως, τελευταία δηλαδή µέρα κρεοφαγίας της όλης περιόδου του Τριωδίου. Η τρίτη τέλος εβδοµάδα χαρακτηρίζεται ως Τυρινή ή της Τυροφάνου, γιατί στη διάρκεια της επιτρέπονται µόνο γαλακτερά.
Το Τριώδιο γίνεται αισθητό κυρίως από την Πέμπτη της Κρεατινής, τη λεγόμενη Τσικνοπέφτη. Τότε το κάθε σπίτι πρέπει κάτι να τσικνίσει, να ψήσει και η τσίκνα να γίνει αισθητή ολόγυρα.
Αντίθετα με την Πέμπτη, που είναι μέρα χαράς, το Σάββατο της ίδιας εβδομάδας, της Κρεατινής, καθώς και τα δύο επόμενα, της Τυρινής και των αγίων Θεοδώρων, είναι αφιερωμένα στους πεθαμένους και στις ψυχές. (ψυχοσάββατα).
Καστρινός
Σηµαντικό κεφάλαιο του λαϊκού µας πολιτισµού αποτελούν τα έθιµα, που πλαισιώνουν τις ηµερολογιακές γιορτές και τις εποχές του χρόνου.
Πολλά απ' αυτά έχουν αρχαία ή και αρχέγονη καταγωγή, άλλα προέρχονται από το εκκλησιαστικό τελετουργικό και άλλα γεννήθηκαν σε χρόνους σχετικά νεότερους από κοινωνικές ή άλλες ανάγκες.
Όπως και τ' άλλα έθιµα, έτσι και τα γιορταστικά είναι στενά δεµένα µε τον άνθρωπο και τον τρόπο ζωής του, γι' αυτό µε το πέρασµα του χρόνου µπορεί να αλλάζουν µορφή και περιεχόµενο, να ατονούν ή και να σβήνουν.
Στους καιρούς µας, µε τη γενικότερη υποχώρηση του λαϊκού πολιτισµού, αρκετά από τα έθιµα αυτά έχουν χαθεί ή µεταβληθεί, µένουν όµως ακόµη και πολλά αναλλοίωτα. Αλλά και όσα έχουν ατονήσει ή υποχωρήσει, δεν παύουν να αποτελούν ζωηρή ανάµνηση ενός όχι µακρινού παρελθόντος και να οδηγούν σε καιρούς, που η όλη εθιµολογία διαφοροποιούοε έντονα τις γιορταστικές από τις άλλες µέρες του χρόνου.
Οι Απόκριες αποτελούν παντού περίοδο χαράς και διασκέδασης. Παλαιότερα ο ερχοµός τους αναγγελλόταν µε πυροβολισµούς ή µε κάποιον άλλο εντυπωσιακό τρόπο. Στην περιοχή Π.χ. της Αργολίδας, µπαίνοντας το Τριώδιο, άρχιζαν να χτυπούν ταµπούρλα, ενώ στη Γορτυνία και σ' άλλα µέρη φώναζε δυνατά ο κήρυκας ότι έρχονται οι Απόκριες και όποιος δεν έχει θρεφταρι να αγοράσει.
Από τη συνήθεια αυτή να προσφωνούν, δηλαδή να διαλαλούν ότι πλησιάζουν οι Απόκριες, η πρώτη εβδοµάδα του Τριωδίου λέγεται Προφωνή ή Προφωνισμένη.
Η δεύτερη εβδοµάδα λέγεται Κρεατινή, επειδή η Κυριακή της έχει καθοριστεί ως Απόκρεως, τελευταία δηλαδή µέρα κρεοφαγίας της όλης περιόδου του Τριωδίου. Η τρίτη τέλος εβδοµάδα χαρακτηρίζεται ως Τυρινή ή της Τυροφάνου, γιατί στη διάρκεια της επιτρέπονται µόνο γαλακτερά.
Το Τριώδιο γίνεται αισθητό κυρίως από την Πέμπτη της Κρεατινής, τη λεγόμενη Τσικνοπέφτη. Τότε το κάθε σπίτι πρέπει κάτι να τσικνίσει, να ψήσει και η τσίκνα να γίνει αισθητή ολόγυρα.
Αντίθετα με την Πέμπτη, που είναι μέρα χαράς, το Σάββατο της ίδιας εβδομάδας, της Κρεατινής, καθώς και τα δύο επόμενα, της Τυρινής και των αγίων Θεοδώρων, είναι αφιερωμένα στους πεθαμένους και στις ψυχές. (ψυχοσάββατα).
Καστρινός
